Ζούμε σε τεκτονικά ανήσυχες εποχές και καθώς οι σεισμοί, μέσου προς το παρόν μεγέθους, δημιουργούν ανησυχίες γιατί ξυπνούν ρήγματα που είχαν καιρό να παρουσιάσουν κάποια έξαρση, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα τις φυσικές λειτουργίες του πλανήτη που μας φιλοξενεί, οι οποίες έχουν άμεση επίπτωση στην ζωή μας.
Η επιφάνεια της γης, όπως την γνωρίζουμε, την βιώνουμε και απολαμβάνουμε τις ομορφιές της, είναι ο γήινος φλοιός, ένα ακανόνιστου πάχους στέρεο κάλυμμα, που καλύπτεται σε ποσοστό 70% από νερό. Η λιθόσφαιρα αυτή, όπως αλλιώς αποκαλείται, δεν είναι ενιαία όπως σε άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος (πχ στην Αφροδίτη), αλλά είναι διασπασμένη σε 12 κύριες τεκτονικές πλάκες και αρκετές μικρότερες, που επιπλέουν επάνω στον μανδύα και βρίσκονται σε μια συνεχή κίνηση.
Ο γήινος μανδύας είναι ένα παχύ και ημίρρευστο στρώμα, που βρίσκεται μεταξύ του εξωτερικού πυρήνα και του φλοιού και τον συναντάμε σε βάθος από τα 30 περίπου χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της γης μέχρι και τα 2.900 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με όσα είμαστε σε θέση μέχρι στιγμής να γνωρίζουμε, επικρατούν θερμοκρασίες περίπου 1.900 βαθμών Κελσίου, δεν είμαστε όμως βέβαιοι για την σύνθεση του. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες του στρώματος αυτού της γης και η πίεση από τα αέρια που εκλύονται από τα ημίρρευστα μέταλλα, αναζητούν κατά περιόδους διέξοδο διαφυγής στα ανώτερα στρώματα, που είναι ο γήινος φλοιός.
Στις εσωτερικές πιέσεις που ασκούνται στον φλοιό της γης θα πρέπει να προσθέσουμε και την επιβάρυνση που δέχεται αυτός από τα βαρυτικά κύματα του ήλιου και των υπολοίπων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, δημιουργώντας έτσι ένα σύνθετο και δυσερμήνευτο φαινόμενο. Υπό την επίδραση των βαρυτικών δυνάμεων των ουράνιων αντικειμένων, οι πλάκες γέρνουν η μία προς την άλλη, και το μάγμα εισέρχεται μέσα από τις ρωγμές μεταξύ των τεκτονικών πλακών. Όταν οι πλάκες επιστρέφουν στην αρχική τους θέση, το μάγμα στερεοποιείται, σχηματίζοντας ένα ρήγμα. Αυτή είναι μια τυπική διαδικασία, όταν οι γειτονικές λιθοσφαιρικές πλάκες απομακρύνονται η μία από την άλλη (οπότε και παράγεται φλοιός), καθώς από το κενό ανάμεσα στις δύο πλάκες βγαίνει υλικό και ψύχεται δημιουργώντας έτσι νέο φλοιό. Απόκλιση, δημιουργία φλοιού και άνοιγμα ωκεανού συμβαίνει στον Ατλαντικό Ωκεανό, κατά μήκος της μεσοατλαντικής ράχης, μέρος της οποίας αποτελεί και η Ισλανδία, που έχει αναδυθεί από τη θάλασσα.
Μια άλλου είδους τεκτονική κίνηση έχουμε στην περιοχή μας, αλλά και στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου οι γειτονικές λιθοσφαιρικές πλάκες πλησιάζουν η μία την άλλη (οπότε και καταστρέφεται φλοιός) γιατί η μία πλάκα βυθίζεται κάτω από την άλλη. Σύγκλιση, καταστροφή φλοιού και δημιουργία ανάγλυφου (ορογένεση) συμβαίνει μεταξύ Ευρασιατικής και Αφρικανικής πλάκας, καθώς και μεταξύ Ιαπωνικής και πλάκας του Ειρηνικού.
Τέλος, υπάρχει και η πλευρική ολίσθηση μεταξύ των πλακών, κατά την οποία ούτε παράγεται φλοιός, ούτε καταστρέφεται και παρατηρείται μεταξύ των πλακών του Ειρηνικού και της Βορείου Αμερικής, κατά μήκος του ρήγματος του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια (Σαν Φρανσίσκο, Λος Άντζελες).
Λίγο έως πολύ παρουσιάζουν σχεδόν όλες οι λιθοσφαιρικές πλάκες του πλανήτη κάποια κινητικότητα το τελευταίο χρονικό διάστημα, ευτυχώς χωρίς να δώσουν σημαντικού μεγέθους σεισμούς ή βίαιες εκρήξεις ηφαιστείων. Τον τελευταίο μήνα έχουμε και ένα επιπρόσθετο ουράνιο φαινόμενο που επιβαρύνει πολύ περισσότερο τον γήινο φλοιό, την πλανητική ευθυγράμμιση των περισσότερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος (εκτός της γης και του Πλούτωνα), που αναμένεται να συνεχίσει να ασκεί πιέσεις στις τεκτονικές πλάκες του πλανήτη μας μέχρι τα τέλη του μήνα. Στις 28 Φεβρουαρίου δε, έχουμε την κορύφωση του φαινομένου, ταυτόχρονα με την Νέα Σελήνη στους Ιχθείς, που σηματοδοτεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη περίοδο για εκδήλωση σεισμών ή για ηφαιστειακές εκρήξεις. Με κυβερνήτη της Νέας Σελήνης τον Ποσειδώνα, εάν υπάρξουν έντονα τεκτονικά φαινόμενα τις μέρες γύρω από το φεγγάρι αυτό (± 3 μέρες), δεν αποκλείεται να συνοδεύονται από ενεργοποίηση και του υγρού στοιχείου (τσουνάμι).
Στη ζώνη υψηλού κινδύνου βρίσκονται οι χώρες που «κάθονται» επάνω στο δαχτυλίδι της φωτιάς ή συνορεύουν με αυτό (Χιλή, Ιαπωνία, Φιλιππίνες, Ινδονησία, κλπ.), η Τουρκία, η Ουκρανία, η Συρία, το Ιράν, η Ελλάδα, η Ιταλία, καθώς και ρωσικές περιοχές όπως είναι η χερσόνησος Καμτσάτκα, τα νησιά Κουρίλες, η Σαχαλίνη, ο Καύκασος, η Κριμαία και το Κουμπάν, βορείως του Καυκάσου.
Αλίντα Κανάκη
